Διαβήτης

Ο διαβήτης δεν είναι απλώς μια ασθένεια, αλλά μια κατάσταση που απαιτεί ισορροπημένο τρόπο ζωής. Όταν τον αντιμετωπίζεις με φροντίδα, μέσω σωστής διατροφής, τακτικής άσκησης, διαχείρισης του στρες και παρακολούθησης της γλυκόζης «σου φέρεται καλά», επιτρέποντάς σου να ζήσεις μια πλήρη και υγιή ζωή.

Αντίθετα, η αμέλεια μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακά προβλήματα ή νεφρική βλάβη.

Η φιλοσοφία είναι απλή: με μικρές, σταθερές συνήθειες καθημερινής φροντίδας, ο διαβήτης μπορεί να γίνει ένας “σύμμαχος” και όχι ένας περιορισμός, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής και την ψυχική ισορροπία του ατόμου.

Ο διαβήτης χωρίζεται σε 3 κατηγορίες:

• Διαβήτης Τύπου 1
• Διαβήτης Τύπου 1,5 LADA
• Διαβήτης Τύπου 2

Διαβήτης Τύπου 1

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια πάθηση κατά την οποία το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ή παράγει πολύ μικρές ποσότητες ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στη γλυκόζη (σάκχαρο) να εισέλθει στα κύτταρα του σώματος για να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια. Χωρίς επαρκή ινσουλίνη, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα, οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία).

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου:

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση διαταραχή. Το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται και καταστρέφει τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Οι ακριβείς αιτίες αυτής της αυτοάνοσης αντίδρασης δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων θεωρείται ότι παίζει ρόλο. 

Συμπτώματα:

Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά και περιλαμβάνουν:

• Υπερβολική δίψα και ξηροστομία
• Συχνή ούρηση
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Κόπωση και αδυναμία
• Θολή όραση
• Διπλωπία
• Αργή επούλωση πληγών
• Συχνές λοιμώξεις, όπως ουρολοιμώξεις

Διάγνωση:

Η διάγνωση του διαβήτη τύπου 1 γίνεται μέσω:

• Μέτρησης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
• Τεστ γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c)
• Τεστ για αυτοαντισώματα

1. Γλυκόζη νηστείας πλάσματος ≥126 mg/dl μετά από νηστεία 8 ωρών
2. Συμπτώματα υπεργλυκαιμίας και τυχαία τιμή γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dl. Τυχαία τιμή γλυκόζης θεωρείται οποιαδήποτε στιγμή του 24-ώρου ανεξάρτητα από την ώρα που παρήλθε από τη λήψη τροφής
3. Τιμή γλυκόζης πλάσματος ≥ 200 mg/dl, 2 ώρες μετά από τη λήψη γλυκόζης 75 g κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη σύμφωνα με τις συστάσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας
4. HbA1c ≥6,5%

Συμβουλές: 

Γενικές  

• Η αναλογία υδατανθράκων προς ινσουλίνη και η αναλογία διόρθωσης πρέπει να προσαρμόζονται τακτικά με βάση τα αποτελέσματα της γλυκόζης αίματος και τις οδηγίες του ιατρού.
• Η συχνή παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης αίματος βοηθά στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης.
• Η διαχείριση της ινσουλίνης είναι μια δυναμική διαδικασία που απαιτεί συνεχή προσοχή και προσαρμογές για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων.

Διατροφικές 

• Ιδανικός καταμερισμός υδατάνθρακα μέσα στην ημέρα (πρωί 25% – μεσημέρι 50% – βράδυ 25%).
• Κάντε σνακ ενδιάμεσα με μειωμένο η καθόλου υδατάνθρακα για να μειώσετε τις ημερήσιες μονάδες.
• Προσπαθήστε να καταναλώνετε σύνθετους υδατάνθρακες (πχ: ολικής).
• Πάντα να υπάρχει μια πηγή λίπους ή πρωτεΐνης στο γεύμα και το σνακ (πχ: αντί για φρούτο, προτιμήστε φρούτο με ξηρούς καρπούς).
• Προσοχή πάντα στη βραδινή μέτρηση ώστε να μην έχετε υπογλυκαιμία στον ύπνο και τις πρωινές ώρες.
• Στα φρούτα να προτιμάτε τα ελαφρώς άγουρα.
• Στο ρύζι και τα μακαρόνια μειώνεται το γλυκαιμικό φορτίο αν είναι αλ Ντεντε. 
• Προσοχή στους κρυφούς υδατάνθρακες (πχ: κέτσαπ).
• Τα τρόφιμα που περιέχουν μόνο πρωτεΐνη και λίπος (πχ: κρέας) δεν χρειάζονται μονάδες, ωστόσο σε πολύ μεγάλες ποσότητες ίσως αυξηθεί το ζάχαρο και χρειαστεί μια μικρή διόρθωση. 

Διαβήτης Τύπου 2

Προδιαβήτης

Ο προδιαβήτης είναι μια μεταβατική κατάσταση πριν μεταβουμε στον διαβητη τυπου 2 κατα την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό, αλλά όχι αρκετά υψηλά για να χαρακτηριστούν ως διαβήτης.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, άτομα με προδιαβήτη έχουν έως και 70% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 εάν δεν λάβουν μέτρα.

Η απώλεια βάρους κατά 5-7% του σωματικού βάρους, η τακτική άσκηση (150 λεπτά την εβδομάδα) και μια διατροφή χαμηλή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη έως και 58%.

Συχνά οι γιατροί σε αυτή την κατάσταση ξεκινάν αγωγή (φαρμακευτική ή ενέσιμη) η οποία ενδεχόμενος να χρειάζεται αλλά αμελούν να ενημερώσουν τον ασθενή ότι η απώλεια βάρους αποτελεί θεραπεία και μπορεί να υπάρξει πλήρης υποστροφή του προδιαβήτη χωρις αυτός να μετατραπεί σε διαβήτη τύπου 2.

Διαβήτης Τύπου 2

Ο διαβήτης τύπου 2 αποτελεί το 90-95% των περιστατικών διαβήτη και χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και σχετική ανεπάρκεια της ινσουλίνης.

Συνδέεται με την παχυσαρκία, τον καθιστικό τρόπο ζωής και τη γενετική προδιάθεση.

Η αρχική θεραπεία περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, ενώ στη συνέχεια μπορεί να χρειαστούν φαρμακευτικές παρεμβάσεις (π.χ. μετφορμίνη και GLP-1 αγωνιστές).

Μετά την εδραίωση του έχει φανεί ότι η απώλεια βάρους >10 κιλών μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση του διαβήτη τύπου 2 σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών και να μην μεταβούν σε ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη τύπου 2. 

Διαβήτης Τύπου 1,5 (LADA)

Ο LADA είναι μια υποκατηγορία του διαβήτη τύπου 1, που εμφανίζεται σε ενήλικες και συχνά διαγιγνώσκεται αρχικά ως τύπου 2 λόγω της αργής εξέλιξης της αυτοάνοσης καταστροφής των β-κυττάρων.

Οι ασθενείς μπορεί να μην χρειάζονται άμεσα ινσουλίνη, αλλά με την πάροδο του χρόνου, η εξάρτηση από εξωγενή ινσουλίνη είναι σχεδόν αναπόφευκτη.

Μετά την εδραίωση του αντιμετωπίζεται σαν διαβήτη τύπου 1.