Αυτοάνοσα

Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι παθήσεις στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα, αντί να προστατεύει τον οργανισμό από παθογόνους μικροοργανισμούς, επιτίθεται λανθασμένα στους ίδιους τους ιστούς και τα όργανα του σώματος.

Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωριστεί πάνω από 80 διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο λύκος και η κοιλιοκάκη.

Η αιτιολογία τους είναι πολυπαραγοντική, συνδέεται με γενετική προδιάθεση, περιβαλλοντικούς παράγοντες, χρόνιο στρες και ανισορροπίες του ανοσοποιητικού.

Διατροφή

Η διατροφή μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων, καθώς η χρόνια φλεγμονή αποτελεί βασικό τους χαρακτηριστικό.

Πολλά αυτοάνοσα νοσήματα παρουσιάζουν διαφορετική ανταπόκριση στη διατροφή.

Για παράδειγμα, η κοιλιοκάκη είναι το μοναδικό αυτοάνοσο νόσημα όπου η αυστηρή αποχή από τη γλουτένη αποτελεί τη μοναδική και πλήρη θεραπεία, χωρίς να απαιτείται φαρμακευτική αγωγή. Η διατροφή είναι καθοριστική, καθώς ακόμη και μικρή κατανάλωση γλουτένης μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και βλάβες στο έντερο.

Από την άλλη, υπάρχουν αυτοάνοσα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, όπου η διατροφή δεν μπορεί να θεραπεύσει τη νόσο, αλλά μπορεί να υποστηρίξει τον οργανισμό μειώνοντας τη φλεγμονή, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό και περιορίζοντας παρενέργειες φαρμάκων. Για παράδειγμα, δίαιτες χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, πλούσιες σε ω-3 λιπαρά, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες έχουν συσχετιστεί με μείωση της κόπωσης και καλύτερη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος σε ασθενείς με λύκο.

Συνεπώς η διατροφή δεν έχει την ίδια επίδραση σε όλα τα αυτοάνοσα νοσήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απόλυτα καθοριστική και θεραπευτική, ενώ σε άλλες λειτουργεί υποστηρικτικά, βελτιώνοντας τη γενική υγεία, μειώνοντας τη φλεγμονή και ενισχύοντας την ποιότητα ζωής. Η προσέγγιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη, πάντα με τη συνεργασία ιατρού και διατροφολόγου.

Ψυχολογία

Η ψυχολογία παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων, καθώς το χρόνιο στρες και τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την πορεία της νόσου.

Έρευνες δείχνουν ότι το παρατεταμένο στρες ενεργοποιεί τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, αυξάνοντας τα επίπεδα κορτιζόλης, η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα και να επιδεινώσει τα συμπτώματα.

Αντίθετα, η θετική ψυχολογία, η υποστήριξη από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, καθώς και τεχνικές χαλάρωσης όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός και η ήπια άσκηση, συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και στη βελτίωση της συνολικής υγείας.

Η ψυχολογική ενδυνάμωση βοηθά τον ασθενή να αποκτήσει καλύτερη ποιότητα ζωής, να ακολουθήσει πιο πιστά τις θεραπευτικές οδηγίες και να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις καθημερινές προκλήσεις της νόσου.